«Ά.ΝΟΙ.ΞΕ! Άκου – Νοιώσε – Ξεκλείδωσε! Πάρε θέση στη ζωή και στα δικαιώματά σου!»
Αυτός ήταν ο τίτλος του εργαστηρίου που διοργάνωσαν μέλη της ΠΡΩΤΑ.12 στις 15 και 17 Απρίλη 2019 (δύο τρίωρες συναντήσεις) με 21 μαθητές και μαθήτριες της Γ’ τάξης του Διαπολιτισμικού Γυμνάσιου Αθήνας. H δράση είναι εγκεκριμένη από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής και εντάχθηκε στο πρόγραμμα της Θεματικής Εβδομάδας του σχολείου.
Στην πρώτη συνάντηση παίξαμε παιχνίδια για να «σπάσει ο πάγος» και έγινε εισαγωγή στο θέμα. Tα παιδιά μοιράστηκαν καρτέλες με δικαιώματα με απλά λόγια, επέλεξαν κάποια από αυτά και αντάλλαξαν σκέψεις και συναισθήματα σε μικρές ομάδες σχετικά με την εφαρμογή και τις παραβιάσεις τους. Αφού έγινε συζήτηση σε ολομέλεια σχετικά με ερωτήματα και προβληματισμούς τους για την προστασία των δικαιωμάτων τους, έγραψαν και κόλλησαν σε ένα αυτοσχέδιο «Δέντρο της Άνοιξης» φράσεις και σκέψεις (θέλω, προτείνω, συμβουλεύω) παίρνοντας θέση σχετικά με τα δικαιώματά τους.
Η δεύτερη συνάντηση ξεκίνησε με θεατρικά παιχνίδια που κινητοποίησαν την ομάδα σε μορφές έκφρασης και επικοινωνίας. Στη συνέχεια παρουσιάστηκε στα παιδιά ένα ημιτελές σενάριο μιας ιστορίας εφήβων, στην οποία κάποια δικαιώματά τους κινδύνευαν ή παραβιάζονταν. Το σενάριο περιλάμβανε και φράσεις που είχαν γραφτεί στο «Δέντρο της Άνοιξης», στην πρώτη συνάντηση. Ζητήθηκε από τα παιδιά να σκεφτούν την εξέλιξη του σεναρίου και να ετοιμάσουν σε μικρές ομάδες «παγωμένες εικόνες». Αφού έγιναν παρουσιάσεις από τις ομάδες, επιλέχθηκε ένα σενάριο το οποίο πλέον δραματοποιήθηκε με ρόλους που ανέλαβαν όποια μέλη της ομάδας ήθελαν. Ύστερα από παρατήρηση και συζήτηση, η ιστορία ξαναπαίχτηκε δύο φορές, με συμμετοχή και άλλων παιδιών. Έτσι οι μαθητές και μαθήτριες σκέφτηκαν εναλλακτικά σενάρια και κυρίως τρόπους με τους οποίους ένα παιδί θα μπορούσε να νοιώθει μεγαλύτερη ασφάλεια και να ενεργήσει για να είναι σεβαστά τα τα δικαιώματά του.
Η συνάντηση τέλειωσε με μια μεγάλη αγκαλιά, καθώς εκπαιδευτικοί, εμψυχωτές και μαθητές – μαθήτριες μέσα από το εργαστήριο ένοιωσαν ότι ακούμπησαν με έναν μοναδικό τρόπο αλήθειες της ζωής τους, μιλώντας και ανταλλάσσοντας σκέψεις για πράγματα που συχνά μένουν κλειδωμένα και αποκλεισμένα από την επικοινωνία ακόμη και με τα οικεία πρόσωπα στη ζωή των εφήβων...
Σε συνέχεια των δύο συναντήσεων, τα παιδιά με τη βοήθεια της εκπαιδευτικού τους Γκαλίνα Αλτουχόβα, πήραν και άλλες πρωτοβουλίες, όπως να ζωγραφίσουν δένδρα δικαιωμάτων και να ανοίξουν συζητήσεις για θέματα που είχαν συζητηθεί στο εργαστήρι «ΑΝΟΙΞΕ!». Στο κλείσιμο της χρονιάς μάλιστα πραγματοποίησαν δύο θεατρικές παραστάσεις προς τους μαθητές/μαθήτριες και εκπαιδευτικούς του σχολείου και, στη γιορτή αποφοίτησής τους, προς γονείς και φίλους των παιδιών, με τίτλο: “Με τη φωνή μου ζωγραφίζω τα δικαιώματά μου»!
Τα 12 δικαιώματα με απλά λόγια που μοιράστηκαν ως αφορμή για να ξεκινήσει η συζήτηση στις ομάδες:
- Να μη γίνεται καμία διάκριση σε βάρος μου
- Να έχω σπίτι, τροφή, ρούχα και ό,τι χρειάζεται για να μεγαλώνω καλά
- Να είμαι κοντά στους γονείς μου και να με φροντίζουν
- Να εκφράζω ελεύθερα τη γνώμη μου και να με ακούν
- Να μην παρεμβαίνουν οι άλλοι στην ιδιωτική μου ζωή
- Να έχω ελευθερία σκέψης, απόψεων και θρησκείας
- Να μπορώ να ενημερώνομαι για ό,τι συμβαίνει γύρω μου
- Να προστατεύομαι από κάθε μορφή βίας, προσβολής ή κακοποίησης
- Να μην με εκμεταλλεύεται κανένας και να μην δουλεύω παράνομα
- Να πηγαίνω στο σχολείο, να αναπτύσσω τις ικανότητές μου και να μαθαίνω τα δικαιώματά μου
- Να έχω καλή φροντίδα της υγείας μου
- Να έχω ελεύθερο χρόνο, ψυχαγωγία και πολιτιστικές ευκαιρίες